Voelt u zich soms ongemakkelijk bij het eten? Bij een allergie gebeuren er andere dingen in uw lichaam dan bij een intolerantie. Wij leggen de verschillen uit.
Uw maag bromt, uw keel zwelt op, u voelt zich moe en uitgeput? Dan kan uw lichaam gevoelig zijn voor bepaalde voedingsmiddelen.
Achter symptomen in het maagdarmkanaal, in de luchtwegen en op de huid kan er een voedselallergie, een onverdraagzaamheid of een intolerantie.
Maar hoe verschillen deze reacties op voedsel en hoe herkent u ze? We leggen u dit uit in dit artikel.
Wilt u meer informatie over het onderwerp? Ontdek alles in ons gezondheidsportaal over Voedselallergieën en voedselintoleranties, van de symptomen tot de oorzaken tot therapie en voedingstips.
De verschillen in één oogopslag
Bij een voedselallergie is uw immuunsysteem gericht tegen uw eigen lichaam. De afweercellen beschouwen onschadelijke eiwitten als een gevaar. Symptomen treden meestal onmiddellijk op en kunnen ook de huid en de luchtwegen aantasten.
Voedselintoleranties zijn aandoeningen van de darm. Enzymen ontbreken bijvoorbeeld vaak: uw lichaam kan bepaalde voedingscomponenten niet goed gebruiken. De reacties zijn vaak vertraagd en treffen voornamelijk het maagdarmkanaal.
Onverdraagzaamheid wordt meestal gebruikt als synoniem voor intolerantie. De term komt vooral veel voor bij intoleranties voor lactose, fructose en sorbitol.
Tabel: verschillen tussen allergie en intolerantie
Voedselallergie |
Intolerantie (onverdraagzaamheid) |
Oorzaak : het immuunsysteem stoot onschadelijke eiwitten (allergenen) af |
Oorzaak : verschillend - vaak defecte enzymen en eiwitten in de darm |
Symptomen kunnen de huid, de luchtwegen en het maagdarmkanaal aantasten |
Symptomen vooral in het maagdarmkanaal, ook vermoeidheid, uitputting |
Klachten komen doorgaans onmiddellijk |
Klachten kunnen vertraagd voorkomen, zelfs na enkele uren |
Kleinste hoeveelheden kunnen reacties veroorzaken |
Reacties vinden alleen plaats na een bepaalde hoeveelheid |
Voedselallergie
Een voedselallergie is een allergie van het directe type: het immuunsysteem classificeert onschadelijke eiwitten (allergenen) als gevaarlijk en probeert ze onmiddellijk te verwijderen. Daarom verschijnen de eerste klachten binnen enkele seconden . Vaak zijn er de kleinste hoeveelheden van het voedsel aanwezig om reacties te veroorzaken.
Volgens Stichting voedselallergie heeft 2-3 procent van de volwassene in Nederland een voedselallergie [1] .
Wat gebeurt er met een voedselallergie?
Als u een voedselallergie heeft, produceert uw lichaam grote hoeveelheden van de zogenaamde IgE-antistoffen om allergenen af te weren. Als de allergenen weer in uw lichaam terechtkomen, zorgen de IgE-antistofefn ervoor dat immuuncellen inflammatoire boodschappers afgeven, zoals histamine. Deze stoffen veroorzaken de typische symptomen zoals huiduitslag, jeuk, allergische rhinitis en maagdarmklachten [2] .
Wist u dat allergieën voor koemelk, eieren, soja en noten de meest voorkomende voedselallergieën zijn bij kinderen? Volwassenen hebben de meeste kans op allergieën voor vis, zeevruchten en noten [3] .
Hoe diagnosticeer ik een voedselallergie?
Met een huid- of bloedtest kunt u achterhalen of uw lichaam gevoelig is voor bepaalde voedingsmiddelen. Dat betekent niet dat u aan een allergie lijdt, maar het is een eerste aanwijzing die u kunt opvolgen. Een specialist kan een betrouwbare allergiediagnose stellen.

Met de cerascreen® Voedselallergie Test neemt u een klein bloedmonster van uw vinger, dat door een gespecialiseerd laboratorium wordt getest op IgE-antistoffen en dus op mogelijke overgevoeligheid. De Voedselallergie Test onderzoekt bijvoorbeeld de concentratie van de specifieke IgE-antistoffen die de meeste allergieën in Europa veroorzaken.
Voedselintolerantie (onverdraagzaamheid)
In tegenstelling tot voedselallergieën zijn voedselintoleranties, ook wel voedselonverdraagzaamheid genoemd, geen reacties van IgE-antistoffen van uw immuunsysteem. In plaats daarvan gaat er meestal iets mis in uw darmen: enzymen ontbreken of bepaalde eiwitten zijn defect.
Bovendien verschijnen de symptomen vertraagd - niet onmiddellijk nadat u iets heeft gegeten, maar soms pas uren later.
Als u intolerant bent, hangt het ook af van hoeveel van een voedsel u hebt gegeten - kleine hoeveelheden worden vaak getolereerd.

Met de cerascreen® Voedselintolerantie Test neemt u een klein bloedmonster van uw vinger, dat door een gespecialiseerd laboratorium wordt getest op IgE-antistoffen en dus op mogelijke overgevoeligheid. De Voedselintolerantie Test onderzoekt de concentratie van de specifieke IgE- & IgG antistoffen die de meeste allergieën en voedselintoleranties in Europa veroorzaken.
Hoe test ik voedselintolerantie en onverdraagzaamheid?
De meest voorkomende voedselintoleranties zijn onder meer lactose, fructose, sorbitol en histamine-intolerantie en glutenintolerantie (coeliakie). Er is ook de alternatieve medische theorie van IgG4-bemiddelde intolerantie.
Intolerantie tests: met behulp van ademgastests (fructose, sorbitol, lactose-intolerantie) en bloedtesten (histamine-intolerantie, glutenintolerantie) kunt u testen of u voedselintolerantie heeft.
Welke voedselintoleranties zijn er?
Voor mensen met een lactose-intolerantie, komt het enzym lactase niet in voldoende hoeveelheden voor. Lactase breekt melksuiker lactose in de dunne darm af zodat het kan worden verteerd. Zonder lactase komt de lactose zonder splitsing in de dikke darm.
Het GLUT-5 transporteiwit transporteert de fructose vanuit de dunne darm naar de bloedbaan. Bij fructose-intolerantie in de darm is deze transporter defect: de fructose migreert van de dunne darm naar de dikke darm. Hetzelfde gebeurt met een sorbitol-intolerantie, omdat de suikeralcohol sorbitol in het lichaam wordt omgezet in fructose.
Als u lactose, fructose of sorbitol intolerant bent, gebruiken darmbacteriën de suiker die verkeerd in de dikke darm wordt geplaatst. Hierdoor ontstaan gassen en andere bijproducten die leiden tot de typische maagdarmklachten.
Glutenintolerantie, ook wel coeliakie genoemd, is een inflammatoire darmaandoening. Het gluteneiwit uit granen (tarwe, spelt, rogge, gerst) leidt tot ontsteking van het darmslijmvlies.
Bij histamine-intolerantie is er een gebrek aan diamine-oxidase (DAO). Het enzym DAO breekt overtollig histamine in het lichaam af. Een allergische reactie of histamine-rijk voedsel zoals kaas of rode wijn leidt tot een sterke ophoping van histamine, waardoor symptomen ontstaan.
De IgG4-bemiddelde reactie beschrijft een intolerantiereactie als gevolg van bepaalde voedingsmiddelen. Het lichaam zou in toenemende mate IgG4-antistoffen produceren die, net als IgE-antistoffen, afweerreacties initiëren. De symptomen kunnen pas enkele uren na het eten van het voedsel optreden. Het verband tussen een groot aantal specifieke IgG4-antistoffen en voedselintolerantie is wetenschappelijk controversieel.
Kruisallergieën
Bij een allergie reageert het lichaam op eigenlijk onschadelijke eiwitten, de allergenen. Dit hoeft niet alleen bij voedingsmiddelen te zijn, maar bij een kruisallergie kan uw lichaaam ook reageren op voedingsmiddelen. waarvan de ingrediënten een vergelijkbare structuur hebben. Het immuunsysteem verwart de stoffen met elkaar [4]. Getroffenen ontwikkelen ook een voedselallergie, die door deskundigen ook wel een secundaire voedselallergie wordt genoemd. Met een Hooikoorts Test kunt u bijvoorbeeld kijken of u een primaire allergie voor bijvoorbeeld pollen heeft.
Bronnen
[1] „Voedselallergie – Komt het vaak voor“. [Online]. beschikbaar via: https://www.voedselallergie.nl/wat-is-voedselallergie.html. [gevonden op: 15 Juni 2020].
[2] J. Charles A Janeway, P. Travers, M. Walport, und M. J. Shlomchik, „Effector mechanisms in allergic reactions“, Immunobiology: The Immune System in Health and Disease. 5th edition, 2001.
[3] O. I. Iweala, S. K. Choudhary, und S. P. Commins, „Food Allergy“, Curr Gastroenterol Rep, Bd. 20, Nr. 5, S. 17, Apr. 2018.
[4] European Centre for Allergy Research Foundation (Stiftung ECARF), „Kreuzreaktion (Kreuzallergie)“, ECARF - For a Better Life with Allergies. https://www.ecarf.org/kreuzreaktion-kreuzallergie/ (zugegriffen Feb. 01, 2021).