Vitamine B12 is belangrijk voor onze lichaamscellen, voor de aanmaak van bloed, onze hersenen en veel meer. Ondanks dat merken we vaak niet op dat onze reserves al jaren langzaam aan het opraken zijn. Het regelmatig controleren van ons vitamine niveau, en daarop reageren door het aanpassen van ons dieet of het innemen van voedingssupplementen dat tegen.

Een gebrek aan vitamine B12 wordt beschouwd als een typische aandoening van mensen met een veganistische leefstijl, maar het treft niet alleen hen. Eén ding is zeker: De vitamine wordt voornamelijk gevonden in voedsel van dierlijke oorsprong. Een veganist zal dus zeker de vitamine binnen moeten krijgen door het slikken van voedingssupplementen. Maar sommige vegetariërs en omnivoren komen ook vitamine B12 tekort. Grote hoeveelheden zitten in orgaanvlees en vis, voedsel dat niet op het menu staat van veel vleeseters. Zwangere vrouwen, ouderen, mensen met een ontsteking in de alvleesklier (pancreatitis) of met suikerziekte type 2 behoren ook tot een risicogroep als het gaat om vitamine-B12-tekort.

Wat kunt u verwachten in dit artikel - een overzicht:

Verwerken van vitamine B12: Dit wateroplosbaar vitamine beschermt zenuwcellen, ondersteunt de aanmaak van bloed en levert energie aan het lichaam. Het wordt voornamelijk aangetroffen in voedsel van dierlijke oorsprong, met name in vlees en vis. Het lichaam slaat vitamin B12 op in de lever, waar het tot drie jaar lang opgeslagen kan blijven.

Vitamine-B12-tekort: Een tekort ontwikkelt zich vaak in vegetariërs en veganisten die geen vitamine B12 supplementen innemen, maar ook bij oudere mensen en zwangere vrouwen. Bepaalde ziekten maken een vitamine-B12-tekort meer waarschijnlijk, zoals suikerziekte of alvleesklierontsteking.

Symptomen en gevolgen: Een tekort ontstaat vaak gedurende meerdere jaren zonder symptomen, totdat de voorraad leeg is, wat gepaard kan gaan met zenuwschade, bloedarmoede en verhoogd risico op hart- en vaatziekten.

Test: Met een klein bloedmonster kunt u uw vitamine-waarden laten testen. De holotranscobalamine-waarde wordt beschouwd als een betrouwbare eerste waarschuwingssignaal voor een onvoldoende aanvoer van de vitamine.

Behandeling:  Als u weet dat u te weinig vitamine aan uw lichaam aanvoert kunt u gericht voedingsmiddelen in uw eetpatroon opnemen die rijk zijn aan vitamine B12. Een echt tekort kunt u aanvullen met voedingssupplementen. Capsules en druppels zijn vrij verkrijgbaar, en bij een ernstig tekort is het mogelijk bij de huisarts hooggedoseerde injecties te laten toedienen.

Wat is vitamine B12?

Vitamin B12 is een essentiële vitamine. Dat betekent dat het lichaam het niet zelf kan maken en dat we alles via ons voedsel binnen moeten krijgen. Zoals de andere B vitamine is het oplosbaar in water. Wateroplosbare vitamines worden door de nieren uitgescheiden met de urine. Daarom moeten is de algemene regel dat ze continue moeten worden geconsumeerd omdat ze niet kunnen worden opgeslagen. Vitamine B12 vormt de uitzondering op de regel, het lichaam kan deze vitamine in de lever opslaan, gedurende een periode van twee tot zes jaar^[1].

Vitamine B12 staat ook onder een andere naam bekend, cobalamine, omdat de chemische structuur het zware metaal kobalt bevat. De twee biochemisch actieve vormen van vitamine B12, die actief zijn in het lichaam, zijn methylcobalamine en 5-adenosylcobalamine^[2].

Het lichaam kan voedingsstoffen in een biochemisch actieve vorm direct gebruiken - wat betekent dat het een direct effect heeft^[3].

Vitamine B12 is erg gevoelig voor lucht en licht. Bij het bereiden van de maaltijd, bijvoorbeeld bij het koken verliezen voedingsmiddelen gemiddeld 12 procent van hun oorspronkelijke hoeveelheid vitamine B12^[4].

Welk effect heeft vitamine B12 op het lichaam

Vitamine B12 speelt een belangrijke rol in talloze stofwisselingsprocessen. Het is onder andere betrokken bij de foliezuur omzettingen, de aanmaak van bloed en de afbraak van vetzuren

Andere centrale stofwisselingsprocessen waarbij vitamine B12 betrokken is zijn^[4]:

• DNA vorming
• Bescherming en regeneratie van zenuwcellen
• Celdeling en celademhaling
• Bloedaanmaak (hematopoiesis)
• Aanmaak van boodschapper verbindingen
• Ontgifting

Vitamine B12 en foliezuur stofwisseling

Net als vitamine B12 behoort foliezuur tot de groep van de B vitamines. Vroeger had foliezuur ook de namen vitamine B9 en vitamine B11. Een vitamine-B12-tekort veroorzaakt een foliezuurtekort omdat vitamine B12 nodig is om foliezuur in een biochemisch actieve vorm om te zetten. Een foliezuurtekort kan leiden tot bloedarmoede en verhoogt het risico op hart- en vaatziekten. Maar let op: een overmaat aan foliezuur leidt tot een vitamine-B12-tekort^[3–6].

Vitamine B12 en bloedaanmaak

Vitamine B12 heeft een belangrijke rol bij de aanmaak van bloed. Het bevordert de ontwikkeling van rode bloedcellen, de erythrocyten. De vitamine is ook betrokken bij de bouw van DNA en bij celdeling, en ondersteunt op deze wijze de productie en ontwikkeling van rode bloedcellen^[3–5]

Vitamine B12 en neuronen

Vitamine B12 is ook bekend als de neuro-vitamine. De vitamine is verantwoordelijk voor de productie van myeline, een vettige stof die de zenuwcellen als een membraan omsluit. Myeline beschermt de cellen en ondersteunt de verzending van signalen van cel naar cel^[7].

Hoe krijg ik vitamine B12 binnen?

Om vitamine B12 in staat te stellen zijn belangrijke rol uit te voeren, moet het continue worden aangevuld in het lichaam, via voedsel en/of door het innemen van voedingssupplementen.

Hoe komt vitamine B12 via voedsel in het lichaam?

Vitamine B12, dat u binnenkrijgt via uw dieet, komt eerst in de maag. Het maagzuur maakt het vrij en bindt het aan bepaalde eiwitten. In de ingewanden absorbeert darmslijmvlies de vitamine en geeft het door aan het bloed. Transporteiwitten, de transcobalaminen, verplaatsen de vitamine dan naar alle cellen en naar de lever.

Goed om te weten: Het lichaam kan maar 1 tot 3 procent van het vitamine in een maaltijd absorberen. Om het lichaam te ondersteunen is het aan te raden de consumptie van vitamine B12 houdende voedingsmiddelen zo mogelijk over de dag te verdelen.

Als er niet genoeg transporteiwitten aanwezig zijn, bijvoorbeeld door een genetisch defect, kan vitamine B12 niet voldoende in het lichaam worden verspreid. Dit is een mogelijke oorzaak van een vitamine-B12-tekort^{[4, 8, 9]}.

Om de opname van vitamine B12 goed te laten verlopen dienen de maag, de alvleesklier en de ingewanden allen gezond te zijn. Als de werking van een van deze organen verminderd is kan dat leiden tot een vitamine-B12-tekort. De onderstaande ziekten verstoren de opnamen van vitamine B12^{[3, 12, 14]}:

• Gastritis, ontsteking van het darmslijmvlies.
• Beschadiging van het darmslijmvlies, zoals bij de ziekte van Crohn.
• Pancreatitis, ontsteking van de alvleesklier

Goed om te weten: Slechts twee tot vijf microgram vitamine B12 is opgeslagen in het lichaam. De helft daarvan is te vinden in de lever, en kan daar tot drie jaar op voorraad blijven^{[4, 8]}.

Welke voedingsmiddelen bevatten vitamine B12?

Voornamelijk voedingsmiddelen van dierlijke oorsprong bevatten vitamine B12; denk aan vlees, vis, eieren en melk. Momenteel worden algen onderzocht als mogelijk veganistisch alternatief. Tot op heden heeft dat er alleen nog maar toe geleid dat in nori-algen de vitamine is aangetroffen in een vorm die door (sommige) mensen opneembaar is in het lichaam. De hoeveelheden hiervan zijn echter zeer klein en, zoals gezegd, niet alle mensen kunnen deze vorm opnemen. Veganisten blijven vooralsnog aangewezen op het slikken van voedingssupplementen of voedsel dat verrijkt is met vitamine B12, zoals bijvoorbeeld sappen. Alleen op deze wijze komen ze aan hun vitamine B12 behoefte.

De onderstaande tabel geeft een overzicht van voedsel dat veel vitamine B12 bevat. Volgens de Duitse Vereniging voor Voeding heeft een volwassene dagelijks een hoeveelheid van 4 microgram vitamine B12 nodig^[11–13].

Vitamine B12 gehalte (microgram per 100 gram voedsel)

Vlees en vis	Vegetarisch voedsel
Runder lever - 91 µg	Zwitserse kaas – 3,1 µg
Kalfslever – 60 µg	Camembert – 2,6 µg
Varkenslever – 39 µg	Edammer kaas – 1,9 µg
Rundernieren – 33 µg	Hüttenkäse – 2,0 µg
Makreel – 9 µg	Kippen-eieren – 1,9 µg
Haring – 8,5 µg	Kwark – 0,8 µg
Zalm - 4,7 µg	Volle melk - 0,4 µg
Tonijn - 4,3 µg	Room - 0,4 µg
Lamsvlees - 2,7 µg	Yoghurt - 0,4 µg
Biefstuk - 2,0 µg
Salami - 1,4 µg
ham - 0,6 µg
Kalkoenborst - 0,5 µg

Goed om te weten: Via een natuurlijke weg is het vrijwel onmogelijk om een overdosis of vergiftiging vitamine B12 op te lopen. Het lichaam scheidt een overmaat vitamine B12 uit via de nieren en de urine. Alleen als u gedurende langere tijd hoge dosis supplementen slikt is het mogelijk dat de nieren overbelast worden.

Wat is de dagelijkse behoefte aan vitamine B12?

Om vitamine B12 in staat te stellen zijn werk te doen is het noodzakelijk het via ons voedsel in ons lichaam op te nemen. Begin 2019 heeft de Duitse Vereniging voor Voeding (DGE) haar aanbevelingen voor de dagelijks benodigde dosis vitamine B12 fors verhoogd. Voor volwassenen en jongeren, ouder dan dertien jaar wordt een dagelijkse dosis van 4,0 microgram aangeraden. Voor kinderen verschilt de aanbeveling per leeftijd, variërend tussen 0,5 microgram voor zuigelingen tot 4 maanden en 3,5 microgram voor kinderen tussen 10 en 13 jaar oud. Voor zwangere vrouwen is de dagelijkse behoefte 4,5 microgram en voor hen die borstvoeding geven is de behoefte 5,5 microgram.

De US National Institutes of Health (NIH) geven echter veel lagere adviesdoses dan de DGE. Zo zou een dagelijkse dosis van 2,4 microgram vitamine B12 al voldoende zijn voor volwassenen en adolescenten ouder dan 14 jaar. Voor zwangere vrouwen is de aanbevolen dosis 2.6 microgram en voor hen die borstvoeding geven 2.8 microgram^[15].

Aanbevelingen voor de dagelijkse behoefte vitamine B12 (in microgram, µg):

	DGE (Duitsland)	NIH (VS)
Kinderen	0,5 - 3,5 µg	0,4 - 1,8 µg
Volwassenen	4,0 µg (vanaf 13 jaar)	2,4 µg (vanaf 14 jaar)
Zogende vrouwen	5.5 µg	2,8 µg
Zwangere vrouwen	4,5 µg	2,6 µg

 

Kan het lichaam zelf vitamine B12 aanmaken?

Sommige dieren, met name herkauwers (koe,schaap) kunnen zelf vitamine B12 aanmaken. In de eerste maag, de pens, leven vele bacteriën die uit het voedsel van de dier de echte producenten zijn vitamine B12. Deze vitamine B12 wordt dan opgenomen in de bloedbaan. Dit is ook de reden dat rundvlees vitamine B12 bevat.

Kan het menselijk lichaam ook vitamine B12 produceren? Daarover heeft de wetenschap nog geen uitsluitsel. De bacteriën in onze ingewanden kunnen mogelijk ook vitamine B12 aanmaken, maar ze doen dat op de verkeerde plaats, in de dikke darm, en vitamine B12 wordt in het lichaam opgenomen in de dunne darm, die in het lichaam tussen de maag en de dikke darm zit. Daarom wordt eventueel zelf geproduceerde vitamine B12 niet opgenomen, maar uitgescheiden via de stoelgang.Of de eigen vitamine B12 productie van het lichaam bijdraagt aan de totale toevoer van vitamine B12 is nog steeds onderwerp van discussie^[17].

Wist u dat? Sommige plantenetende dieren krijgen niet genoeg vitamine B12 binnen via hun voeding. Sommigen dieren, onder andere hamsters en ratten, hebben daarvoor een onsmakelijke oplossing gevonden: Ze eten hun eigen ontlasting om zo de vitamine B12 binnen te krijgen die in hun eigen dikke darm is geproduceerd.

Vitamine-B12-tekort - Oorzaken

Vitamine-B12-tekort is een wijdverspreid probleem. Onderzoek heeft aangetoond dat zes procent van de bevolking in de VS en het Verenigd Koninkrijk tot de leeftijd van 60 jaar niet voldoende vitamine B12 binnenkrijgt. Voor ouderen is dat percentage zelfs nog groter.

Veel mensen die een te weinig vitamine B12 aanvoer hebben zijn zich er waarschijnlijk niet van bewust dat deze belangrijke vitamine onvoldoende in hun dieet is opgenomen. Omdat de lever de vitamine opslaat kan het jaren duren voor symptomen optreden. Het nadeel hiervan is dat, terwijl de voorraad langzaam en ongemerkt wordt opgemaakt, op de lange termijn gezondheidsproblemen kunnen ontstaan. Dat zijn onder andere bloedarmoede, zenuwbeschadiging en verminderd gezichtsvermogen.^{[1, 3, 4]}

Wat zijn de oorzaken van een vitamine-B12-tekort?

Een tekort aan vitamine kan bij iedereen voorkomen. Mensen met een ongezond en eenzijdig eetpatroon kunnen te weinig binnen krijgen en dat op termijn kan uitmonden in een tekort. Mensen in onderstaande risicogroepen zijn meer dan gemiddeld vatbaar voor een vitamine-B12-tekort^[20]:

• Veganisten en vegetariërs
• Ouderen
• Zwangere en zogende vrouwen
• Mensen die een maagoperatie hebben gehad
• Mensen met chronische alvleesklierontsteking of type-2 suikerziekte
• Chronisch gespannen mensen

Vegetarische en veganistische diëten

Een algemene oorzaak van vitamine-B12-tekort is een vegetarisch of veganistisch dieet. Omdat vitamine B12 vrijwel exclusief in voeding met dierlijke oorsprong zit zijn veganisten voor hun vitamine B12 behoefte aangewezen op voedingssupplementen. Vegetariërs kunnen nog terugvallen op kaas, melk en eieren. Deze producten bevatten echter fors minder vitamine B12 dan vlees en vis. Daarom wordt ook een vegetarisch dieet geassocieerd met een verhoogd risico op een tekort aan vitamine B12.

Momenteel vindt onderzoek plaats of aan de behoefte aan vitamine B12 kan worden voldaan door paddenstoelen en algen. Sommige algen bevatten wel vitamine B12, maar niet in een vorm die door het menselijk lichaam kan worden benut. Hetzelfde geldt mogelijk voor shiitake paddenstoelen, maar dat onderzoek is nog niet lopende^{[21, 22]}.

Het voeding is waarschijnlijk de reden voor het verschil in vitamine B12 aanvoer tussen de geslachten. Een onderzoek bij het Amerikaanse Genootschap voor Microbiologie toonde aan dat mannen in vergelijking met vrouwen vaker producten van dierlijke oorprong eten. Ook slikken mannen vaker voedingssupplementen^{[22, 23]}.

wist u dat? Ongeveer een miljoen mensen in Duitsland eet volgens een veganistisch dieet, en er zijn ongeveer acht miljoen vegetariërs; Eén op de tien Duitsers eet dus geen vlees.

Vitamine-B12-tekort op hogere leeftijd

Leeftijd is een van de risicofactoren. In Duitsland lijdt ongeveer een kwart van de ouderen boven de leeftijd van 65 aan een vitamine-B12-tekort. Dat heeft mede te maken met het feit dat ouderen vaker lijden aan chronische ziekten, dat zij vaker medicijnen gebruiken of dat ze een ander voedingspatroon hebben ontwikkeld. Daar komt bovenop dat ouderen minder maagzuur aanmaken. Maagzuur is echter een vereiste om vitamine B12 vrij te maken uit voedsel zodat het later kan worden opgenomen in het bloed^[26].

Vitamine-B12-tekort in zwangere of borstvoeding gevende vrouwen

Een zwangere of zogende vrouw dient niet alleen voor haar eigen vitamin B12 te zorgen. Haar groeiende baby wil ook zijn of haar deel. Als het gevolg daarvan is de behoefte aan vitamine B12 groter en is het voorkomen van een tekort in de aanvoer zeer belangrijk. Vitamine B12 speelt een beslissende rol in de fysieke en mentale ontwikkeling van het ongeboren of jonge kind. In het ernstigste geval kan een extreem vitamine-B12-tekort leiden tot miskraam²⁸.

Ziekte en Operatie

Mensen met een pancreatitis, een ontsteking van de alvleesklier, hebben vaak te maken met een vitamine-B12-tekort. Ze missen het enzym trypsine dat onmisbaar is voor de opname van vitamin B12 in het lichaam.

Mensen met type-2 suikerziekte, die daarvoor het medicijn metformine slikken hebben ook vaak hun moeilijkheden met vitamine B12. Het lijkt erop dat met metformine de opname van vitamine B12 blokkeert^[30].

U zou u er ook zeker van moeten stellen dat u vitamine B12 opneemt uit voedingssupplementen na een operatieve maagverwijdering. De maag speelt een beslissende rol in hde opname van vitamin B12; na een verwijdering of inkorting van de maag is de vitamine opname in het algemeen ernstig belemmerd^[3].

Vitamine-B12-tekort - Symptomen en gevolgen

De syptomenen van een tekort aan vitamine B12 zijn gevarieërd en vaak heel algemeen wat het moeilijk maakt om het tekort als zodanig op te merken.

Wat zijn de gevolgen van een vitamine-B12-tekort?

In talrijke stofwisselingsprocessen speelt vitamine B12 een rol. Daarmee is het dus onder andere een onderdeel van de energiehuishouding in het lichaam. Een tekort aan de vitamine vermindert de mentale en fysieke capaciteiten van het lichaam en vermindert de energie. Ook de onderstaande symptomen kunnen optreden^[27]:

• Vermoeidheid en uitputting
• Hoofpijn en concentratieproblemen
• Spijsverteringsklachten
• Depressie

Zelfs in het geval dat geen van bovenstaande symptomen optreden kan er een vitamine-B12-tekort zijn, wat gevolgen kan hebben voor de gezondheid als het niet tijdig wordt opgemerkt of verholpen

Bloedarmoede

Als het lichaam onvoldoende vitamine B12 tot zijn beschikking heeft wordt de celdeling in het beenmerg verstoord. Dat heeft als gevolg dat daar dan minder rode bloedcellen worden aangemaakt. Het gevolg is een zogenaamde pernicieuze ("kwaadaardige") bloedarmoede die gepaard gaat met bleekheid, vermoeidheid, verminderde prestaties en concentratieproblemen^[30].

Zuurstoftekort

Het transport van zuurstof wordt verstoord in het geval van een vitamine-B12-tekort. De vitamine ondersteunt bij de inbouw van ijzer in het bloed; ijzer dat noodzakelijk is om zuurstof in de longen te binden en in het lichaam weer los te laten. Klachten als verminderde prestaties, vermindering van de weerstand, uitputting en vermoeidheid worden in verband gebracht met een zuurstoftekort^{[1, 26]}.

Neurologische klachten en Depressie

De bescherming van neuronen is de verantwoordelijkheid van vitamine B12. Als de vitamine deze rol niet kan vervullen als gevolg van een tekort dan heeft dat als gevolg dat er minder verbindingen worden gelegd in het ruggemerg. Dat kan neurologische gevolgen hebben waarvan er een paar zijn opgesomt in onderstaande tabel^[26]:

• Zenuwachtigheid en geïrriteerdheid
• Pijn, verdoving en tintelingen in de ledematen
• Vermoeidheid
• Depressie

Wetenschappers doen nog steeds onderzoek naar de exacte verbinding tussen vitamine B12, foliezuur en depressie. Een theorie baseert zich op homocysteïne. Als er niet genoeg vitamin B12 in het lichaam voorradig is dan is er te veel homocysteïne, en dit aminozuur kan het weefsel in de hersen beschadigen en signaaloverdracht verstoren. Dat leidt op zijn beurt tot stemmingswisselingen en depressie^[31].

Er wordt ook onderzocht of een preparaat met vitamine B12, foliezuur en vitamine B6 depressieve klachten kan verlichten. De resultaten van dit onderzoek zijn nog niet eensluidend. Sommige wetenschappers adviseren het innemen van foliezuur en vitamine B12 (respectievelijk 0,8 en 1,0 milligram per dag) als ondersteuning bij de behandeling van depressies.

Vitamine-B12-tekort en dementie

De symptomen van een voordurend en groot vitamine-B12-tekort zijn vergelijkbaar met die van andere neurologische aandoeningen. Zo kunnen klachten van pijn en verdoving ook optreden bij een hernia. Dat is ook een reden dat een tekort aan vitamine B12 vaak pas laat wordt vastgesteld.

Op de lange termijn kan een tekort aan vitamine B12 leiden tot beschadigingen als gevolg van minder goed werkende zenuwcellen en bloedarmoede, en zou het de kans op Alzheimer kunnen vergroten. Oorzaak en gevolg zijn nog niet goed in beeld gebracht en onderzoek hiernaar heeft nog geen eensluidende conclusies opgeleverd. Er is echter wel een indicatie dat een goede aanvoer van B-vitaminen en foliezuur kan bijdragen tot een goede geestelijke gezondheid op hogere leeftijd^[40].

Alzheimer is een hersenziekte die zich voornamelijk manifesteert bij mensen ouder dan 60 jaar. Een studie gaf aan dat 14 procent van de ouderen boven 70 jaar, en 37 procent van de mensen ouder dan 90 jaar getroffen worden door de ziekte. Alzheimer uit zich in geheugen-, oriëntatie- en spraakproblemen en gaat vaak gepaard met veranderingen in de persoonlijkheid.

Vitamine-B12-tekort en hart- en vaatziekten

Vitamine-B12-tekort zou kunnen bijdragen aan het optreden van hart- en vaatziekten zoals onvoldoende hartcapaciteit, beroerte of hartinfarct.

Wat heeft vitamine B12 gemeen met de bloedsomloop? Dat is voornamelijk het eiwit homosysteïne. Vitamine B12 breekt homocysteïne af en zet het om in chemische verbindingen die bijdragen aan de foliezuurstofwisseling. Als er niet genoeg vitamin B12 voorhanden is dan wordt minder homocysteïne afgebroken^[41]. De concentratie van het aminozuur neemt toe en daarmee het risico op arteriosclerosis (aderverkalking) waarmee de bloedbaan zich versmalt. Dat laatste is een van de grootste risciofactoren voor het optreden van een hartaanval, een beroerte of andere hart- en vaatziekten^[42].

Goed om te weten: Hart- en vaatziekten zijn de oorzaak van elk derde geval van overlijden in de wereld, en het aandeel in de statistiek neemt nog toe^[42].

Overige mogelijke oorzaken van een tekort aan vitamine B12

Een verminderd gezichtsvermogen kan een teken zijn van een cobalamine tekort. De rol van vitamine B12 bij bepaalde signaalstoffen en hormonen kan ook leiden tot pyschologische stoornissen als depressie of een psychose. Is er een tekort aan vitamine B12 kan de energiehuishouding worden verstoord wat kan leiden tot spierzwakte, uitputting, vermoeidheid en concentratieproblemen. een tekort kan zich ook uiten in problemen bij de spijsvertering; denk aan verlies aan eetlust, diarree, verstopping of ontstekingen in de mond, de maag en de darmen^[3].

Vitamine B12 Test

Een bloedonderzoek kan u meer vertellen over uw vitamine B12 aanvoer. Diverse stoffen kunnen worden gemeten. Met name het niveau van holo-transcobalamine is een veelzeggende parameter. Holo-transcobalamine (Holo-TC)is de transportvorm van vitamine B12 en wordt gebonden aan de eiwitten in het bloed. Het is de enige vorm van de vitamine die door alle cellen in het lichaam kan worden opgenomen. Een laag Holo-TC gehalte is een waarschuwingssignaal voor een vitamine-B12-tekort.

Hoe kan ik mijn vitamine B12 niveau testen?

Een bloedonderzoek naar vitamine B12 kan worden gedaan door uw huisarts of mogelijk andere instanties in de reguliere of alternatieve gezondheidszorg. Een derde alternatief is een zelftest zoals onze cerascreen® Vitamine B12 Test. Voor het uitvoeren van de test neemt u een paar druppels bloed uit het topje van uw vinger en stuurt dat bloedmonster naar ons gespecialiseerde laboratorium. Na de analyse ontvangt u een uitgebreid resultatenverslag met daarin een opgave van de hoeveelheid holo-transcobalamine in uw bloed, en daarbij,indien van toepassing, een serie concrete aanwijzingen hoe uw vitamine B12 niveau te verhogen.

Vitamine-B12-tekort - Behandeling

Als u een onvoldoende aanvoer van vitamine B12 in u lichaam heeft, of zelfs een tekort aan vitamine B12 dan is de oplossing duidelijk: de aanvoer moet vergroot worden. Wat u daarvoor precies moet doen hangt af van de grootte van het tekort, maar als het tekort zeer groot is dan dient u zeker de huisarts te raadplegen om te laten onderzoeken of er gevolgen zijn (geweest) voor uw gezondheid.

In het algemeen zijn er drie manieren om het vitamine B12 niveau te verbeteren:

• Vul uw dieet aan met voedingsmiddelen, rijk aan vitamine B12
• Maak gebruik voedingssupplementen met vitamine B12, in de vorm van tabletten, capsules of druppels
• Overweeg het toe laten dienen van hooggedoseerde vitamine B12 injecties

Hoe vervul ik mijn mijn dagelijkse behoefte met voedsel?

Vitamine B12 wordt alleen aangetroffen in voedsel van dierlijke oorsprong. Als volwassene kunt u aan uw dagelijkse behoefte voldoen met 100 gram tonijn, 150 lamsvlees of 100 gram zalm, tenzij u borstvoeding geeft. Vegetarische alternatieven zijn 200 gram hüttenkäse of twee kippeneieren^[4].

Hou daarbij wel rekening met het feit dat vitamine B12 verloren kan gaan, afhankelijk van de manier waarop u het voedsel bereidt. De vitamine is erg gevoelig voor warmte en licht. Hitte vernietigt de vitamine, zodat bakken of koken de aanwezige hoeveelheid vermindert^[3].

In welke situatie krijg ik vitamine B12 injecties?

Vitamine B12 kan direct worden toegediend door een injectie in de spieren. Dit zijn dan zeer hoge doses. De huisarts dient deze in het algemeen toe om een lege voorraad vitamint B12 snel aan te vullen. Zo een injectie krijgt u dan meestal eenmaal in de maand. Ze zijn uitermate geschikt voor mensen met problemen van het maag-darmkanaal, wat betekent dat er niet genoeg vitamine B12 in de bloedbaan komt via de maag.^[27].

Vitamine B12 preparaten

Om een tekort aan vitamine B12 te compenseren kunt u hooggedoseerde preparaten gebruiken. Deze zijn in het algemeen vrij verkrijgbaar in de vorm van capsules of druppels, en vaak ook geschikt voor veganisten.

Goede vitamine B12 supplementen bevatten de vitamine in actieve vorm, als methylcobalamine of adenosylcobalamine. Daarmee wordt een goede biologische beschikbaarheid gegarandeerd: het lichaam kan het supplement snel en effectief opnemen en gebruiken.

preparaten dienen geen toevoegingen te bevatten die de activiteit van de vitamine op eniger wijze verhinderen of blokkeren. Een combinatie met stoffen die helpen bij een snelle opname in het lichaam is aan te raden. Vitamine B12 werkt goed met andere B-vitamines en foliezuur

Hoe neem ik vitamine B12 preparaten in?

Diverse gezondheidsinstanties en onderzoeken op dat gebied raden aan een hoeveelheid tussen 500 en 2000 microgram vitamine B12 per dag aan. Het is niet mogelijk om aan te geven hoeveel u precies nodig heeft om het niveau in uw lichaam te verhogen. Dat hangt af van de reeds aanwezige hoeveelheid. Zo is het zinvol om in het begin dagelijks 1000 microgram in te nemen, en het ritme af te bouwen naar een wekelijkse en later maandelijkse hoeveelheid van 1000 microgram, als het niveau zich heeft gestabiliseerd^{[36, 37]}.

Vitamine B12 aanvullen met tandpasta?

Tijdens het tandenpoetsen voldoen aan de vitamine B12 behoefte? Volgens recent onderzoek zou dat een mogelijkheid kunnen zijn. Tandpasta, verrijkt met vitamine B12 was in staat om bij deelnemers aan het onderzoek het niveau te verbeteren. De vitamine wordt dan opgenomen door de slijmvliezen in de mond tijdens het poetsen. Dat kan voordelig zijn voor mensen wier maag-darmkanaal is verstoord en die dus ook geen baat hebben bij druppels of capsules.

Kan ik een vitamine B12 overdosis hebben?

Er zijn geen gevallen bekend van een overdosis vitamine B12. Het lichaam kan een eventueel overschot van een wateroplosbare vitamine als vitamine B12 eenvoudig kwijtraken via de nieren en de urine. Ga hier echter niet mee experimenteren: Als u voedingssupplementen inneemt volg dan de aanwijzingen van uw huisarts of op de verpakking. Het is aan te raden om een vitamine B12 test te doen om na te gaan of u uw niveau dient te verhogen^[41].

Vitamine B12 - in vogelvlucht Wat is vitamine B12? Vitamine B12 is een wateroplosbaar vitamine dat u dient binnen te krijgen via uw voeding of door middel van voedingssupplementen Wat doet vitamine B12 voor het lichaam? De voornaamste rollen van de vitamine zijn de aanmaak van bloed, bescherming van zenuwcellen, celdeling en ondersteuning van de foliezuurstofwisseling. Hoe stel ik zeker dat ik voldoende vitamine B12 binnenkrijg? Vitamine B12 zit in producten van dierlijke oorsprong. Of u aan uw behoefte kunt voldoen met plantaardige producten als algen of paddenstoelen moet nog verder worden onderzocht. Zwangere vrouwen, moeders die borstvoeding geven, ouderen en mensen met ziekten aan de ingewanden hebben een grotere behoefte aan vitamine B12. Wat zijn de oorzaken van een vitamine-B12-tekort? Een veganistisch, een vegetarisch, of eenvoudigweg een slecht voedingspatroon leiden tot een tekort. Andere oorzaken zijn medicijnen die ingrijpen op de vorming van maagzuur, ziekten als diabetes (suikerziekte) of ontsteking van de alvleesklier, en genetische stofwisselingsziekten. Wat zijn de symptomen van een vitamine-B12-tekort? Depressies, spijsverteringsproblemen, bloedarmoede, problemen met concentreren en neurologische stoornissen worden in verband gebracht met een tekort aan vitamine B12. Een ernstig tekort kan de prestaties verminderen en verhoogt de kans op hart- en vaatziekten en dementie. Hoe bestrijd ik een vitamine-B12-tekort? Als u weet dat u een tekort heeft, bijvoorbeeld door het laten uitvoeren van een bloedtest, kunt u maatregelen nemen door uw voedsel in uw dieet op te nemen dat rijk is aan vitamine B12. Ook kunt u gebruik maken van voedingssupplementen met vitamine B12 of door de huisarts injecties laten toedienen.

Bronnen

1. Folate, I. of M. (US) S.C. on the S.E. of D.R.I. and its P. on, Vitamins, O.B., Choline, A.: Estimation of the Period Covered by Vitamin B12 Stores. National Academies Press (US) (1998)
2. W. Kaim, B. Schwedersk: Bioanorganische Chemie – Zur Funktion chemischer Elemente in Lebensprozessen. Teubner (2005)
3. Die ganze Welt der Vitamine, Mineralstoffe und Enzyme. garant Verlag GmbH, Renningen (2016)
4. Kasper, H., Burghardt, W.: Ernährungsmedizin und Diätetik. Elsevier, Urban & Fischer, München (2014)
5. Arens-Azevêdo, U., Pletschen, R. und Schneider, G.: Ernährungslehre: zeitgemäß, praxisnah. Bildungsverlag EINS GmbH., Köln (2011)
6. Vitamin B12 | DACH Liga Homocystein, http://www.dach-liga-homocystein.org/content/vitamin-b12
7. Myelin, http://www.nationalmssociety.org/What-is-MS/Definition-of-MS/Myelin
8. Froese, D.S., Gravel, R.A.: Genetic disorders of vitamin B12 metabolism: eight complementation groups – eight genes. Expert Rev Mol Med. 12, (2010). doi:10.1017/S1462399410001651
9. Ärzteblatt, D.Ä.G., Redaktion Deutsches: Ursachen und frühzeitige Diagnostik von Vitamin-B12-Mangel, https://www.aerzteblatt.de/archiv/61696/Ursachen-und-fruehzeitige-Diagnostik-von-Vitamin-B12-Mangel
10. Vitamin B12-Versorgung bei veganer Ernährung: So geht’s!, https://www.peta.de/b12#.WrPEPojwa72
11. Deutsches Grünes Kreuz für Gesundheit e.V.: Vorkommen von Vitamin B12, https://dgk.de/gesundheit/mikronaehrstoffe/lexikon/vitamine/vitamin-b-12-cobalamin/vorkommen-von-vitamin-b12.html
12. National Institutes of Health: Office of Dietary Supplements - Vitamin B12, https://ods.od.nih.gov/factsheets/VitaminB12-HealthProfessional/
13. Deutsche Forschungsanstalt für Lebensmittelchemie: Der kleine Souci/Fachmann/Kraut. Lebensmitteltabelle für die Praxis. Wissenschaftliche VErlagsgesellschaft Stuttgart
14. Vitamin B₁₂, https://www.dge.de/wissenschaft/referenzwerte/vitamin-b12/
15. Institute of Medicine. Food and Nutrition Board: Dietary Reference Intakes: Thiamin, Riboflavin, Niacin, Vitamin B6, Folate, Vitamin B12, Pantothenic Acid, Biotin, and Choline, (1998)
16. Kon, S. K.; Porter, J. W. G.: The intestinal synthesis of vitamins in the ruminant. Vitamins and hormones.
17. Degnan, P.H., Taga, M.E., Goodman, A.L.: Vitamin B12 as a modulator of gut microbial ecology. Cell Metab. 20, 769–778 (2014). doi:10.1016/j.cmet.2014.10.002
18. Rowley, C.A., Kendall, M.M.: To B12 or not to B12: Five questions on the role of cobalamin in host-microbial interactions. PLOS Pathogens. 15, e1007479 (2019). doi:10.1371/journal.ppat.1007479
19. Allen, L.H.: How common is vitamin B-12 deficiency? Am J Clin Nutr. 89, 693S-696S (2009). doi:10.3945/ajcn.2008.26947A
20. Elmadfa, I.: Ernährungslehre. Verlag Eugen Ulmer Stuttgart (2015)
21. Watanabe, F., Yabuta, Y., Bito, T., Teng, F.: Vitamin B12-Containing Plant Food Sources for Vegetarians. Nutrients. 6, 1861–1873 (2014). doi:10.3390/nu6051861
22. Watanabe, F.: Vitamin B12 sources and bioavailability. Exp. Biol. Med. (Maywood). 232, 1266–1274 (2007). doi:10.3181/0703-MR-67
23. American Society for Microbiology, https://www.asm.org/index.php/component/content/article/114-unknown/unknown/4739-the-difference-in-eating-habits-between-men-and-women?highlight=YToyOntpOjA7czozOiJtZW4iO2k6MTtzOjQ6Im1lYXQiO30=
24. Monate, * Alle Preise verstehen sich zzgl der gesetzlichen MwSt Mindestlaufzeit 12: Lebenseinstellung - Veganer in Deutschland 2017 | Statistik, https://de.statista.com/statistik/daten/studie/445155/umfrage/umfrage-in-deutschland-zur-anzahl-der-veganer/
25. Nutrients | Free Full-Text | Prevalence and Predictors of Subclinical Micronutrient Deficiency in German Older Adults: Results from the Population-Based KORA-Age Study, http://www.mdpi.com/2072-6643/9/12/1276
26. Nahrungsergänzung, https://www.bzfe.de/inhalt/pressemeldung-6785.html
27. Office of Dietary Supplements - Vitamin B12, https://ods.od.nih.gov/factsheets/VitaminB12-Consumer/
28. Körner, U.: Ernährungsberatung in Schwangerschaft und Stillzeit. MVZ-Medizinverlage Stuttgart
29. Toskes, P.P., Deren, J.J., Conrad, M.E.: Trypsin-Like Nature of the Pancreatic Factor That Corrects Vitamin B12 Malabsorption Associated with Pancreatic Dysfunction. J Clin Invest. 52, 1660–1664 (1973)
30. Ärzteblatt, D.Ä.G., Redaktion Deutsches: Vitamin-B12-Mangel durch Metformin, https://www.aerzteblatt.de/nachrichten/41325/Vitamin-B12-Mangel-durch-Metformin
31. Symptoms, https://www.nhs.uk/conditions/vitamin-b12-or-folate-deficiency-anaemia/symptoms/
32. Bhatia, P., Singh, N.: Homocysteine excess: delineating the possible mechanism of neurotoxicity and depression. Fundamental & Clinical Pharmacology. 29, 522–528 (2015). doi:10.1111/fcp.12145
33. Lim, S.Y., Kim, E.J., Kim, A., Lee, H.J., Choi, H.J., Yang, S.J.: Nutritional Factors Affecting Mental Health. Clinical Nutrition Research. 5, 143–152 (2016). doi:10.7762/cnr.2016.5.3.143
34. Coppen, A., Bolander-Gouaille, C.: Treatment of depression: time to consider folic acid and vitamin B12. J. Psychopharmacol. (Oxford). 19, 59–65 (2005). doi:10.1177/0269881105048899
35. Das Wichtigste über die Alzheimer-Krankheit . DAlzG, https://www.deutsche-alzheimer.de/die-krankheit/die-alzheimer-krankheit.html
36. Are You Vitamin B12 Deficient?, https://draxe.com/b12-injections/
37. Butler, C.C., Vidal-Alaball, J., Cannings-John, R., McCaddon, A., Hood, K., Papaioannou, A., Mcdowell, I., Goringe, A.: Oral vitamin B12 versus intramuscular vitamin B12 for vitamin B12 deficiency: a systematic review of randomized controlled trials. Fam Pract. 23, 279–285 (2006). doi:10.1093/fampra/cml008
38. Vidal-Alaball, J., Butler, C.C., Cannings-John, R., Goringe, A., Hood, K., McCaddon, A., McDowell, I., Papaioannou, A.: Oral vitamin B12 versus intramuscular vitamin B12 for vitamin B12 deficiency. Cochrane Database Syst Rev. CD004655 (2005). doi:10.1002/14651858.CD004655.pub2
39. Vitamin-B12-angereichertes Zahngel für Vegetarier - BZfE, https://www.bzfe.de/inhalt/vitamin-b12-angereichertes-zahngel-fuer-vegetarier-alternative-zu-nahrungsergaenzungen-29020.html
40. Vegane Ernährung, https://www.ernaehrungs-umschau.de/print-artikel/11-07-2014-vegane-ernaehrung-teil-2/
41. Read “Dietary Reference Intakes for Thiamin, Riboflavin, Niacin, Vitamin B6, Folate, Vitamin B12, Pantothenic Acid, Biotin, and Choline” at NAP.edu.